Şu renk ve hangi renkte görünür soruları sizi de bıktırdı mı?
Bir de farklı kaynaklarda farklı bilgiler varsa biri birine uymayan. Hangisine inanalım yani diyebilirsiniz.
Eğer,”renk, benim algıladığım bir olaydır” diyorsak gerçektende milyonlarca renk vardır diyebilirsiniz.”Açığı koyusu önemli değil, ton farklı olsa da” diyorsanız Newton gibi 7 renk vardır diyebilirsiniz.”Ben boyaları katar karıştırır diğer renkleri elde ederim”diyorsanız
Ressam PHİLİPPE OTTO RUNGE ve şair JOHANN WOLFGANG VON GOETHE gibi sadece iki renk var diyebilirsiniz.
Renk konusunda çok farklı ifadeler kullanılabilir. Bence varsayımlar olmadığı ve görme ve tecrübeye dayandığı sürece hepsi doğrudur. Herkes kendi görüşü bakışı ile değerlendirmeler yapacak. Ressamın olaya bakışı farklı, şairin farklı, mühendisin farklı olacak. Ama tabiî ki işin bir de teknik alt yapısı var ki bütün söyleyen ve söylenenleri bir noktada buluşturur. Bunun için bazı temel bilgilere ihtiyacımız var.
Birincisi, üç temel ışık ışını vardır. Kırmızı, yeşil ve mavi.(Dikkat edelim, ışık ışını diyoruz, yani burada üç renk maddeden bahsetmiyoruz. Çünkü maddelerin renkli gözükmesi çok farklı bir olaydır. Bu ışık ışınlarından eğer üç’ü birden göze gelirse renkler ortadan kaybolur. Yani beyaz ışık dediğimiz aydınlık ortam oluşur. Eğer karışım halinde gelirse de, milyonlarca renk değimiz kombinezon ortaya çıkar. Mesela;
Aynı şiddette ışık yayan kırmızı ve yeşil ışık kaynaklarından çıkan ışıklar göze geliyorsa biz bu ışığı sarı olarak algılarız. Eğer kırmızının oranı yeşile göre çok fazla ise biz bu rengi turuncu olarak algılarız. Birim cinsinden ifade edecek olursak,50 birim kırmızı ,50 birim yeşil ışık birlikte gözümüze geliyorsa göz bunu sarı ışık olarak algılar.Bu oran 40 a 60,55 e 45 Şeklinde ise sarının tonları 80 birim kırmızı 20 birim yeşil ise turuncu algılanır şeklinde ifade edebiliriz.
Aynı şekilde Mavi ve yeşil, turkuaz (cyan),kırmızı ve mavi, mor ( magenta ) renklerini ve tonlarını meydana getirirler. Bunun doğruluğunu renk çarkıyla da bizzat görebiliriz. Evlerimizdeki vantilatörleri bile dikkatli kullanmak şartıyla renk çarkı haline getirebiliriz. Yukarda bahsettiğimiz renklerle bir deney yapalım.
Kırmız ve mavi iki yarım daire şeklinde kâğıtları keserek dairesel bir karton üzerine yapıştırıp renk çarkımızda döndürelim( veya vantilatör’ün üzerine yapıştırarak vantilatörü çalıştıralım)gördüğümüz renk mor (magenta olacaktır).Çünkü çark çok hızlı döndüğünde iki renk birden gözümüze geldiği için göz, rengi magenta olarak algılar.
Şimdide bir cisim nasıl ve hangi renkte gözükür onu inceleyelim. Mesela kırmız bir cisim mavi ve yeşili absorbe eder ve sadece kırmızıyı yansıtır. Mavi ve yeşil cisimlerde aynı şekilde diğer renkleri absorbe eder ve kendi renklerini yansıtırlar.
Sarı cisim ise, sadece mavi rengi absorbe eder kırmızı ve yeşili yansıtır.Eğer bir cisimden göze kırmızı ve yeşil ışıklar birlikte geliyorsa göz bu cismin rengini sarı olarak algılayacaktır.
O zaman küçük bir deney yapsak, sarı kitap üzerine kırmızı ışık düşürsek kitap kırmızı
Yeşil ışık düşürsek kitap yeşil, sarı ışık düşürsek sarı, mavi ışık düşürsek siyah gözükecektir. Tabi aslında siyah bir renk değildir. Görünmeyen yerlerden ışık gelmediği için siyah deriz. Mavi ışık sarı cisim tarafından absorbe edileceği için hiçbir ışın yansımayacaktır.
Peki, bu ressamların bahsettiği ve boya renkler dediğimiz renkler nasıl oluyor? Ressamlar için önemli olan görünen renklerdir. Yani cisimden yansıyan renklerdir. Karışımla elde edilen renklere ara renk der ressam. Mesela Mavi ile sarının karışımı yeşildir. Tabi bunun aslı şöyledir. Mavi boya ile sarı boyayı karıştırırsan karışım yeşil renkte ışını yansıtır, diğerlerini absorbe eder. Çünkü mavi boya kırmızı (sarı=kırmızı+yeşil) rengi yutacağından geriye yeşil renk kalır.
Eğer üç renk boyayı karıştırırsanız bütün renler birbirini yutacağından oluşan boya siyah renkli olur.
Yine başka bir deneyle tezimizi destekleyebiliriz. Bir ışığın enerjisi E = h x f dir. Frekanslarına bakacak olursak f kırmızı ‹ f yeşil ‹ f mavi olduğundan ( h Planck sabiti) Güneşin altına aynı cisimden kırmızı, mavi ve yeşile boyananların bizim renkli gözükme izahımıza uygun olarak; Eğer 100 joule lük güneş enerjisi geliyorsa;
Kırmızı cisim kırmızı rengi yansıtıp diğerlerini yuttuğu için frekansı küçük olduğundan yansıttığı enerjide küçük olacaktır. Yani dolayısıyla absorbe ettiği enerji en büyük olacağından en fazla ısınır.
Trafik ışıklarında da buna dikkat edilir. Dalga boyu en yüksek olan Kırmızı ışık dur olarak değerlendirilmiştir.
Sonuç olarak renklerin teknik izahını bu şekilde yapsak ta renkler herkeste farklı izlenimler bırakır. İnsanların milyonlarca rengi varken fizikçiler olarak bunu sadece üç’e indirme hakkımız doğru olmayabilir.
